FIBA là viết tắt của Liên đoàn Bóng rổ Quốc tế, là tổ chức quản lý và phát triển bóng rổ toàn cầu. Như một tổ chức quốc tế hàng đầu, FIBA chịu trách nhiệm tổ chức các giải đấu quốc tế, giám sát và thúc đẩy sự phát triển của bóng rổ trên khắp thế giới.
FIBA đã đặt ra các tiêu chuẩn cụ thể về kích thước sân bóng rổ, đánh dấu, và cấu trúc sân bóng rổ, từ sân thi đấu chuyên nghiệp đến sân mini, để đảm bảo rằng mọi đội và cầu thủ trên thế giới có thể tham gia vào các giải đấu quốc tế với một không gian đồng đều. Hiện tại, FIBA đang có 6 tiêu chuẩn sân bóng rổ dành cho 6 kiểu thi đấu khác nhau.
1. Kích thước tiêu chuẩn của sân bóng rổ 5X5
Sân bóng rổ 5×5 là loại sân được sử dụng chủ yếu cho các trận đấu bóng rổ truyền thống 5 người mỗi đội. Đây là sân phổ biến và được thiết kế theo các tiêu chuẩn quốc tế FIBA, thường được sử dụng cho các giải đấu cấp độ quốc tế, quốc gia và cấp độ địa phương.
1.1. Diện tích sân bóng rổ 5X5
Theo chuẩn của Liên đoàn bóng rổ quốc tế FIBA, sân bóng rổ 5X5 được xây dựng theo các thông số cụ thể sau:
- Chiều dài sân đấu: 28 mét.
- Chiều rộng sân, tính từ mép trong của đường kẻ vạch: 15 mét.
- Diện tích tổng: 420m2.
Lưu ý rằng, trong trường hợp chơi bóng rổ với mục đích rèn luyện sức khỏe, không cần thiết phải tuân theo kích thước đạt chuẩn. Ngược lại, khi tham gia vào tập luyện và thi đấu chính thức, việc sử dụng sân có kích thước tiêu chuẩn là quan trọng để đảm bảo môi trường thi đấu công bằng và thích hợp cho phát triển kỹ năng của cầu thủ.
1.2. Quy định về cột bóng rổ – bảng rổ
Theo tiêu chuẩn của Liên đoàn Bóng rổ Quốc tế FIBA, quy định về cột bóng rổ và bảng rổ cụ thể như sau:
- Chiều cao rổ: Tính từ vành rổ tới mặt sân: 3,05 mét.
- Kích thước bảng rổ: Bảng rổ tiêu chuẩn có kích thước 180cm x 105cm, được làm bằng vật liệu trong suốt hoặc gỗ dày 3cm sơn màu trắng. Vành rổ có đường kính rộng 45cm và vòng sắt chế tạo vành từ 1.5 đến 2cm.
- Vành rổ: Vành rổ có đường kính rộng 45cm và vòng sắt chế tạo vành từ 1.5 đến 2cm.
- Khoảng cách và vị trí của rổ: Rổ được gắn chặt vào bảng, nằm trên mặt phẳng ngang và cách mặt sân 3,05m. Điểm gần nhất của mép trong vòng rổ cách mặt bảng 15cm. Hai bảng rổ đặt ở hai đầu sân vuông góc với sân và song song với biên ngang, mặt bằng nằm trên đường thẳng đứng cách biên ngang 1,2m về phía trong sân.
- Hình chiếu mặt sau của bảng rổ: Cách đường mức cuối sân 1.2m.
- Lưới rổ: Có 12 vòng dây với chiều dài từ 40cm đến 45cm để treo vào vòng rổ
1.3. Quy định về chiều cao trần nhà thi đấu bóng rổ
Đối với các trận đấu bóng rổ trong nhà, tiêu chuẩn về chiều cao tối thiểu không có vật cản được tính từ mặt sân lên trên là 7m. Điều này đảm bảo không gian đủ cho việc thực hiện các pha nhảy và ghi điểm mà không bị hạn chế bởi vật cản trên đỉnh sân. Chiều cao này cũng đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn và thi đấu chuyên nghiệp trong môi trường hội trường hay các sân đấu trong nhà.
1.4. Quy định về kích thước đường (vạch) trong khu vực thi đấu
| Vòng tròn giữa sân | Đường kính là 3,6m tính từ mép ngoài vòng tròn |
| Đường giữa sân | Dài 15m |
| Nửa tròn ném phạt | Vòng tròn có bán kính 1.8 m |
| Đường ném phạt | Mép ngoài của đường ném phạt cách mép trong của đường cuối sân là 5.8 m, đường ném phạt dài 3 6 m. |
| Khu vực 3 điểm | Là toàn bộ sân thi đấu của 1 đội và trừ khu vực gần rổ của đối phương |
| Khu vực nửa vòng tròn không phạt lỗi tông người |
1 nửa vòng tròn có bán kính 1.25 m tính từ điểm trên sân thi đấu nằm ngay dưới tâm chính xác của rổ đến mép ngoài nửa vòng tròn. 2 đường thẳng song song với nhau, vuông góc với đường cuối sân, có mép trong cách điểm trên sân thi đấu nằm ngay dưới tâm chính xác của rổ 1.25 m, dài 0.375 m, kết thúc tại vị trí cách mép trong đường cuối sân 1.2 m. |
1 – Đường giữa sân
Đường giữa sân trong bóng rổ được kẻ song song với hai đường cuối sân từ hai trung điểm của hai đường biên dọc. Đường giữa được vượt ra ngoài hai đường biên dọc mỗi bên một đoạn 0,15 mét. Đây là một phần quan trọng của sân sau, giúp định rõ khu vực giữa sân và tạo điều kiện cho các pha tấn công và phòng thủ.
2 – Vòng tròn giữa sân
Vòng tròn trung tâm, hay còn được gọi là vòng nhảy, là một điểm quan trọng trên sân bóng rổ được đánh dấu giữa sân và thường được sử dụng để bắt đầu trận đấu. Trong bóng rổ, có các tiêu chuẩn khác nhau về kích thước của vòng tròn trung tâm tùy thuộc vào quy định của từng tổ chức:
Theo quy định của Vương quốc Anh và FIBA: Đường kính sân bóng rổ là 3.6 mét tính đến mép ngoài của đường kẻ. Còn theo quy định của NBA, đường kính sân bóng rổ là 3.66 mét (12 feet).
Vòng tròn trung tâm không chỉ có vai trò quan trọng trong việc bắt đầu trận đấu mà còn đóng vai trò trong các tình huống ném bóng lẻ. Kích thước khác nhau của vòng tròn trung tâm có thể ảnh hưởng đến chiến thuật và động thái khởi đầu của đội bóng.
3 – Đường ném phạt và khu vực giới hạn
Mô tả về kích thước và định hình của các khu vực trên sân bóng rổ như sau:
- Đường ném phạt: Cách mép trong của đường cuối sân 5.8 mét, đường ném phạt dài 3.6 mét.
- Vị trí của đường ném phạt: Trung điểm của đường ném phạt và đường cuối sân phải nằm trên đường thẳng tưởng tượng nối trung điểm của hai đường cuối sân.
- Khu vực hình chữ nhật giới hạn: Có hai khu vực hình chữ nhật được vẽ trên sân là đường được giới hạn bởi đường cuối sân, đường ném phạt kéo dài và hai đường thẳng bắt đầu từ đường cuối sân. Mép ngoài của hai đường thẳng này cách trung điểm đường cuối sân 2.45 mét và kết thúc tại mép ngoài của đường ném phạt kéo dài.
4 – Nửa vòng tròn ném phạt
Nửa vòng tròn ném phạt, hay còn gọi là vòng tròn giữa sân, là một yếu tố quan trọng trên sân bóng rổ, được quy định cụ thể như sau:
- Được vẽ ở chính giữa sân thi đấu.
- Đường kính 3.6 mét tính đến mép ngoài của đường kẻ.
5 – Khu vực 3 điểm
Khu vực 3 điểm trên sân bóng rổ được giới hạn như sau:
- Đường thẳng: Hai đường thẳng song song bắt đầu từ đường cuối sân, cách điểm chiếu của tâm vòng rổ 6.25 mét. Điểm chiếu của tâm vòng rổ cách mép trong điểm giữa của đường cuối sân 1.575 mét.
- Nửa vòng tròn: Một nửa vòng tròn có bán kính 6.25 mét tính đến mép ngoài. Tâm của vòng tròn đã được xác định và nằm trên đoạn thẳng nối hai điểm bắt đầu của đường thẳng song song.
6 – Khu vực nửa vòng tròn không phạt lỗi tông người
Khu vực nửa vòng tròn không phạt lỗi tông người trên sân bóng rổ được xác định thông qua một nửa vòng tròn có bán kính 1.25 mét tính từ điểm trên sân thi đấu nằm ngay dưới tâm chính xác của rổ đến mép ngoài của nửa vòng tròn.
Nửa vòng tròn này được kết nối với hai đường thẳng song song với nhau và vuông góc với đường cuối sân. Mép trong của hai đường thẳng cách điểm trên sân nằm ngay dưới tâm chính xác của rổ 1.25 mét; độ dài là 0.375 mét và kết thúc tại vị trí cách mép trong của đường cuối sân 1.2 mét.
1.5. Quy định về kích thước đường biên trên sân bóng rổ
Sân thi đấu bóng rổ là khu vực được giới hạn bởi hai đường biên dài của sân. Những đường biên này không thuộc sân thi đấu, và để đảm bảo an toàn, sân thi đấu cần cách mọi chướng ngại vật, bao gồm băng ghế ngồi của đội, ít nhất là 2 mét.
Điều này giúp tạo ra không gian rộng rãi và an toàn cho các cầu thủ và những người tham gia trận đấu, đồng thời đảm bảo rằng không có yếu tố bên ngoài nào có thể ảnh hưởng đến quá trình thi đấu.
1 – Về đường biên sân bóng rổ
Tất cả các vạch kẻ giới hạn và đường biên được vẽ với màu trắng, chiều rộng 5cm, nhằm đảm bảo tính nổi bật và dễ nhận biết trên bề mặt sân, tạo điều kiện thuận lợi cho trận đấu và tối ưu hóa trải nghiệm thi đấu.
2 – Đường giữa sân
Đường giữa sân được vẽ theo hình song song với đường biên cuối sân và chia cắt hai đường biên dọc tại điểm chính giữa. Để tạo ra không gian rộng rãi và cân bằng, đường giữa được kéo dài ra ngoài sân thêm một đoạn 15cm ở cả hai bên. Vị trí tâm của vòng tròn ở giữa sân, được gọi là Centre Circle, có đường kính là 3.6m, và tất cả các vòng tròn hoặc nửa vòng tròn trên sân bóng rổ đều có bán kính là 1.8m.
1.6. Quy định về kích thước các khu vực khác trên sân bóng rổ
Khu vực ghế ngồi của đội và bàn thư ký được đặt ở bên ngoài sân thi đấu và được định rõ như sau: Mỗi khu vực ghế ngồi được xác định bởi một đường kéo từ cuối sân, có chiều dài ít nhất 2m, và một đường vạch khác cũng có chiều dài ít nhất 2m, chạy thẳng góc với đường biên dọc và cách đường giữa sân 5m.
Sân bóng rổ được yêu cầu phải là một mặt phẳng cứng hình chữ nhật, không có chướng ngại vật nào trên mặt sân, nhằm đảm bảo điều kiện thi đấu và công tác quản lý được diễn ra hiệu quả và chính xác.
2. Kích thước sân bóng rổ 3X3
Bóng rổ 3×3 là một dạng thi đấu bóng rổ độc đáo, với mỗi đội có 3 thành viên thi đấu trên sân cùng với một rổ. Trận đấu diễn ra giữa đội tấn công và đội phòng thủ, với vai trò luân phiên. Để đáp ứng tiêu chuẩn của FIBA, kích thước sân bóng rổ 3×3 được quy định cụ thể như sau:
- Chiều dọc sân (chiều dài): 11 m
- Chiều ngang sân (chiều rộng): 15 m
- Khoảng không gian mở rộng sang hai bên: 2 m
- Khoảng không gian mở rộng phía cuối sân: 2 m
- Khoảng không gian mở rộng phía đầu sân xuất phát: 1 m
- Đường ném phạt: 5.80 m
- Đường ném phạt 2 điểm: 6.75 m
Với những kích thước này, sân bóng rổ 3×3 trở nên lý tưởng cho các trung tâm giải trí, hoạt động thể dục, và thậm chí là tại nhà riêng, tạo nên trải nghiệm thi đấu bóng rổ độc đáo và sôi động.
3. Kích thước sân bóng rổ tại các giải đấu chuyên nghiệp NBA, NCAA
NBA (Hiệp hội Bóng rổ Quốc gia) là một giải đấu bóng rổ chuyên nghiệp tại Bắc Mỹ, là nơi thi đấu của những cầu thủ hàng đầu thế giới.
NCAA (Hiệp hội Thể thao Đại học Quốc gia Mỹ) là giải đấu bóng rổ cấp đại học tại Mỹ, chia các trường thành nhóm. Nhóm I là nhóm lớn nhất trong hệ thống, với các trận đấu thường được truyền hình trực tiếp và là nơi diễn ra giải đấu vô địch thường niên, là sự kiện thể thao quan trọng và phổ biến hàng năm.
Trong NBA và NCAA, sân bóng rổ tuân theo kích thước chuẩn với chiều dài 28.65m và chiều rộng 15.24m, tạo nên không gian lý tưởng cho mọi trận đấu và luyện tập. Các yếu tố phụ kiện bóng rổ, đặc biệt là trụ bóng rổ với bảng rổ đi kèm, đóng vai trò quan trọng trong quá trình thi đấu và tập luyện.
Cụ thể, kích thước chuẩn của sân bóng rổ bao gồm:
- Chiều dọc sân (chiều dài): 28.65 m
- Chiều ngang sân (chiều rộng): 15.24 m
- Chiều cao vành rổ: 3.05 m
- Nửa vòng tròn ném phạt: 1.25 m
- Khoảng cách của đường ném phạt từ điểm trên sàn ngay dưới bảng rổ: 4.57 m
- Đường kính vòng tròn trung tâm: 3.66 m
- Khoảng cách đường 3 điểm từ rổ: 7.24 m
Trong Hiệp hội Bóng rổ Phụ Nữ Quốc gia, kích thước sân bóng rổ giống như trong giải nam giới, theo đúng tiêu chuẩn của NBA và NCAA đã được đề cập trước đó. Trụ bóng rổ đi kèm cũng tuân theo những quy định này, đồng bộ và đảm bảo tính thống nhất.
Với các cuộc thi chuyên nghiệp, kích thước tối thiểu của sân bóng rổ là 26m chiều dài và 14m chiều rộng. Trụ bóng rổ đi kèm có bảng rổ kích thước 1828mm x 1067mm, theo đúng tiêu chuẩn của NBA, mang lại sự đồng nhất và chất lượng cho mọi trận đấu.
4. Kích thước sân bóng rổ THCS, THPT
Đối với học sinh trung học cơ sở (THCS) và trung học phổ thông (THPT), mặc dù chưa có quy định chính thức về kích thước sân bóng rổ, nhưng thông thường, các giải đấu dành cho lứa tuổi này thường sử dụng sân với các kích thước nhất định. Hiện tại, kích thước thường được áp dụng như sau:
- Chiều dài sân bóng rổ: 25.6m
- Chiều rộng sân bóng rổ: 15.24m
Quy chuẩn này được đặt ra nhằm tạo ra một không gian phù hợp và thích hợp cho việc thi đấu, giúp học sinh trung học có môi trường chơi bóng rổ tốt nhất trong quá trình rèn luyện và tham gia các giải đấu có quy mô nhỏ và vừa.
5. Kích thước sân bóng rổ mini
Lứa tuổi tiểu học hiện tại vẫn chưa có quy định chính thức về kích thước sân bóng rổ trẻ em (Mini). Tuy nhiên, để đảm bảo phù hợp với lứa tuổi này, các giải đấu bóng rổ trẻ em (tiểu học) từ cấp độ quốc gia trở xuống thường thống nhất sử dụng sân với kích thước nhất định. Theo đó:
- Chiều dài sân bóng rổ: 22.56m
- Chiều rộng sân bóng rổ: 12.8m
Theo American Sport Education Program (ASEP), chiều cao rổ bóng rổ dành cho trẻ em được quy định như sau:
- Trẻ em từ 6 đến 7 tuổi: Chiều cao rổ là 1.83m
- Trẻ em từ 8 đến 10 tuổi: Chiều cao rổ bóng rổ là 2.44m
Những quy định này nhằm đảm bảo an toàn và phát triển toàn diện cho trẻ em khi tham gia hoạt động bóng rổ ngay từ giai đoạn tiểu học.
6. Hướng dẫn vẽ sân bóng rổ chuẩn FIBA
Việc vẽ sân bóng rổ theo chuẩn FIBA đòi hỏi sự chính xác và tuân thủ các kích thước chuẩn quốc tế. Dưới đây là hướng dẫn cách vẽ sân bóng rổ theo chuẩn FIBA:
Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ
Khi tiến hành vẽ sân bóng rổ chuẩn FIBA cần chuẩn bị:
- Khoảng sân trống, phẳng, có kích thước chuẩn, không lồi lõm.
- Một thước dây dài 30 – 50 m.
- Vài cuộn băng dính dán được lên nền sân.
- Một xô nước vôi trắng hoặc sơn trắng.
- Một con lăn sơn loại nhỏ.
*Lưu ý: Để tạo độ nhám cho nền bê tông và cải thiện độ bám của hệ thống sơn sàn, bạn có thể sử dụng máy mài 3 pha. Quá trình mài sẽ loại bỏ các mảng bám, vết rêu ẩm mốc, và phát hiện những vị trí bê tông yếu giúp loại bỏ tạp chất và tạo điều kiện lý tưởng cho quá trình thi công hệ thống sơn sàn.
Bước 2: Đo kích thước sân
Khi tiến hành thi công sân bóng rổ, việc đo kích thước đúng chuẩn là rất quan trọng để đảm bảo sân đáp ứng các tiêu chuẩn và yêu cầu.
Bước đầu, người thi công sử dụng thước dây để đo và định hình sân bóng rổ theo chuẩn hình chữ nhật cạnh 28 x 15 m. Đường biên giới hạn được kẻ sao cho đảm bảo sân đáp ứng các tiêu chuẩn.
Tiếp theo, điểm chính giữa của hai đường biên dọc được đánh dấu, từ đó, đường giữa sân được kẻ. Các đường kẻ khác trên sân, bao gồm đường ném phạt, đường 3 điểm và các đường hỗ trợ, được đo và kẻ theo quy định của FIBA và tiêu chuẩn sân bóng rổ.
Bước 3: Tạo khung cho sân
Để tạo khung cho sân bóng rổ, bạn có thể thực hiện các bước sau đây:
- Đo và đánh dấu: Sử dụng thước dây để đo và đánh dấu vị trí các đường biên của sân bóng rổ. Kẻ đường biên giới hạn cạnh 28 x 15 m để đảm bảo sân đáp ứng kích thước chuẩn.
- Kết hợp băng dính: Sử dụng băng dính (có thể là băng keo hoặc băng dính màu) để kết hợp và kẻ đường biên theo những đường đã đánh dấu. Băng dính giúp tạo ra đường biên rõ ràng và dễ nhìn.
- Tạo khung: Bạn có thể sử dụng băng dính để tạo ra khung hoặc biên giới cho sân bóng rổ. Đảm bảo khung này tuân theo hình chữ nhật với kích thước cần thiết.
- Đánh dấu điểm trung tâm: Đánh dấu điểm chính giữa của đường biên dọc và kẻ đường giữa sân để xác định vị trí đúng cho bảng rổ.
*Lưu ý: Việc sử dụng băng dính có thể là một giải pháp tạm thời hoặc trong trường hợp cần thiết. Đối với sân bóng rổ chính thức, và việc tạo khung thường đòi hỏi việc cài đặt trụ và bảng rổ theo cách chuyên nghiệp và an toàn.
Bước 4: Vẽ hoàn thiện sân
Để vẽ hoàn thiện sân bóng rổ, bạn tiến hành theo các bước sau đây
- Sử dụng chổi quét sân hoặc con lăn: Chọn chổi quét sơn hoặc con lăn để sơn lớp sơn đầu tiên cho sân và ảm bảo sơn được phân bố đều trên bề mặt sân.
- Đo và kẻ đường bên trong sân: Sử dụng thước dây hoặc bộ đo để đo và kẻ các đường biên bên trong sân theo quy định. Điều này có thể bao gồm việc kẻ đường giữa sân, các đường ném phạt, và các đường kẻ khác tùy thuộc vào kích thước sân và quy định cụ thể.
- Đợi sân khô: Để đảm bảo lớp sơn khô một cách hoàn toàn, hãy đợi đến khi sơn khô trước khi thực hiện các bước tiếp theo.
- Tháo bỏ băng dính: Khi sơn đã khô hoàn toàn, tháo bỏ toàn bộ băng dính trên sân. Điều này sẽ giúp tạo ra các đường biên rõ ràng và sạch sẽ trên sân bóng rổ.
Lưu ý: Khi sử dụng chổi quét sơn hoặc con lăn cần phải thực hiện cẩn thận để đảm bảo sơn được phân bố đều và mịn màng trên bề mặt sân.
Trên đây là tổng hợp chi tiết về kích thước sân bóng rổ chuẩn FIBA. Bạn có thể tham khảo và vẽ, tìm những sân bóng rổ đạt chuẩn để bạn có được những trận đấu chuyên nghiệp.
