Tennis là một môn thể thao phổ biến trên toàn thế giới, được yêu thích bởi người chơi ở mọi lứa tuổi và trình độ. Để chơi được Tennis, bạn cần nắm vững các quy tắc cơ bản của môn thể thao này. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về luật đánh Tennis.
1. Một số luật cơ bản khi giao bóng Tennis
Dưới đây là một số luật cơ bản khi giao bóng Tennis mà bạn nên nắm rõ để có thể đạt điểm cao khi thi đấu.
1.1. Chọn sân và giao bóng
Thông thường, người chơi sẽ được trọng tài cho tung đồng xu để chọn sân và người giao bóng. Ai là người thắng khi tung đồng xu này sẽ có quyền chọn sân và người giao bóng hoặc có thể nhường quyền lợi này cho đối thủ.
1.2. Cách giao bóng
Theo luật thi đấu Tennis, người giao bóng phải đứng bằng hai chân ở vị trí ngoài đường biên cuối sân. Người giao sẽ cầm bóng rồi tung bóng lên theo một hướng bất kỳ và đánh bóng trước khi chúng chạm đất. Đặc biệt, người giao bóng chỉ được sử dụng một tay cầm vợt để giao bóng.
Trong quá trình giao bóng, người giao không được chạy hoặc đi ra chỗ khác, tuy nhiên có thể di chuyển nhỏ nhưng vẫn phải giữ nguyên vị trí đang đứng. Bên cạnh đó, người giao bóng cũng sẽ không được chạm vào đường kẻ vạch cuối sân cũng như không được vượt qua đường tưởng tượng kéo dài của đường biên dọc và vạch mốc giao bóng. Quá trình giao bóng này sẽ hoàn tất khi bóng chạm mặt vợt.
1.3. Thời điểm giao bóng
Người giao bóng chỉ được phép thực hiện cú giao bóng khi đối thủ đã sẵn sàng đỡ. Tuy nhiên, nếu đối thủ ra tín hiệu chưa sẵn sàng nhận bóng mà người giao bóng vẫn thực hiện cú giao thì cũng không bị tính lỗi cho người giao.
1.4. Trình tự giao bóng
Trình tự giao bóng sẽ được thực hiện từ bên phải qua bên trái tại sân của người giao bóng. Như vậy, ở mỗi lượt chơi, việc giao bóng sẽ được bắt đầu từ phía bên phải. Khi bóng được giao, bóng phải bay qua lưới và rơi vào trong ô giao bóng – chéo với vị trí đứng giao bóng hoặc trên các vạch của ô giao bóng – trước khi đối thủ đỡ bóng hoặc đánh trả bóng lại.
1.5. Giao quả bóng thứ 2
Trong trường hợp lượt giao bóng lần thứ nhất bị lỗi (bóng không trúng vào ô giao bóng hoặc đụng vào người đỡ/giao bóng trước khi chạm đất), người giao bóng có thể thực hiện lại cú giao bóng lần 2 nhưng phải ở cùng vị trí. Tuy nhiên, nếu vị trí đứng giao bóng cũ được phát hiện là nhầm lẫn, ở lần giao bóng thứ 2 sẽ phải thay đổi và người giao bóng sẽ chỉ được giao một quả ở vị trí mới này.
1.6. Phạm lỗi giao bóng
Người giao bóng sẽ bị coi là vi phạm luật giao bóng Tennis nếu:
- Vi phạm quy định về trình tự giao bóng.
- Không đánh trúng bóng khi bóng đã được tung lên.
- Đánh bóng chạm vào những thiết bị cố định trên sân như lưới, cột hoặc cạp lưới,… trước khi bóng chạm đất.
- Giao bóng ra ngoài sân.
2. Luật tính điểm trong trận đấu Tennis
Luật tính điểm trong trận đấu Tennis khá phức tạp cho những người mới bắt đầu chơi. Tuy nhiên, Tennis được chia làm nhiều set game, nên người chơi có rất nhiều cơ hội để lật ngược tình thế và giành chiến thắng. Vì vậy, việc hiểu rõ luật tính điểm sẽ hỗ trợ bạn rất nhiều.
2.1. Luật tính điểm trong trận đấu gồm 3 set/5 set
Vậy thực sự tennis đánh mấy set? Trong Tennis sẽ có hai loại là trận đấu 3 set và trận đấu 5 set. Các trận đấu 3 set sẽ dành để tính điểm cho các giải đấu nhỏ, còn trận đấu 5 set sẽ dành cho các giải đấu lớn, chuyên nghiệp hơn.
Thông thường, trong một set sẽ có nhiều game và để thắng được 1 game (thắng điểm thứ nhất, tỷ số 15; thắng điểm thứ hai, tỷ số 30; thắng điểm thứ ba, tỷ số 40 và thắng điểm thứ tư là thắng ván đó) người chơi sẽ phải dành từng điểm số, cụ thể:
1 – Trận đấu gồm 3 set
Trong trận đấu 3 set, nếu người chơi nào thắng 6 game trước và cách biệt ít nhất 2 game so với đối thủ, người chơi đó sẽ giành chiến thắng trong set đấu đó.
Khi tỷ số đang là 5 – 5, một tay vợt có thể thắng 2 game liên tiếp sẽ dành chiến thắng set đó với tỷ số 7 – 5. Tuy nhiên, nếu cả hai đối thủ đều đạt được 6 game, họ sẽ bước vào game đấu phụ (loạt Tie-Break) nhằm quyết định người chiến thắng. Ở trận đấu này, người chơi nào đạt 7 điểm trước và cách biệt 2 điểm sẽ giành được chiến thắng.
Tương tự, tại set đấu thứ 3, cách tính điểm Tennis sẽ giống với trong set thứ hai và nếu cần thiết, set đấu sẽ phải kéo dài cho tới khi đạt được sự chênh lệch 2 game.
2 – Trận đấu gồm 5 set
Tương tự trận đấu 3 set, tại trận đấu 5 set, mỗi set cũng bao gồm 6 game, trừ set thứ 5 (set thứ 5 sẽ là set quyết định). Người giành chiến thắng trong set đấu sẽ là người đầu tiên thắng 6 game và cách biệt ít nhất 2 game so với đối thủ. Nếu người chơi đầu tiên giành chiến thắng trong 3 set liên tiếp, người đó sẽ giành chiến thắng trong trận đấu.
Tuy nhiên, nếu cả hai người chơi đều đạt chiến thắng trong 2 set, set đấu thứ 5 sẽ là set quyết định thắng thua và cách tính điểm cũng sẽ tương tự trận 3 set.
*Lưu ý: Cách tính điểm Tennis có thể khác nhau ở mỗi giải đấu và quy định của tổ chức.
Ngoài ra, khi người chơi đạt tỉ số 1 – 1 hoặc 2 – 2 và sau đó mỗi set tiếp theo kết thúc bằng tỉ số 6 – 6. Lúc này, thay vì tiếp tục chơi Tie-Break thông thường, người chơi sẽ chơi super Tie-Break, một loạt đánh Tie-Break nhanh mà người chiến thắng phải đạt được 10 điểm trước và cách biệt ít nhất 2 điểm so với đối thủ.
Luật super Tie-Break thường được áp dụng trong các giải đơn/đôi nam và đơn nữ, nhằm tránh trận đấu kéo dài quá lâu và tạo ra sự kịch tính cho người xem. Tuy nhiên, có một số giải đấu như Roland Garros (French Open) không sử dụng super Tie-Break Tennis trong set cuối để tạo ra sự khác biệt.
2.2. Luật tính điểm game đấu Tennis cho nội dung đánh đơn và đánh đôi
Cách tính điểm game đấu cũng có sự khác biệt tại nội dung đánh đơn và đánh đơn:
1 – Nội dung đơn
Nếu người chơi đánh thắng quả đầu tiên, họ sẽ được tính 15 điểm, thắng quả thứ hai được tính là 30 điểm, tuy nhiên, nếu thắng tiếp quả thứ ba, điểm sẽ được tính là 40 điểm và thắng quả thứ tư, họ sẽ thắng cả trận đấu.
Tuy nhiên, sẽ có những ngoại lệ sau:
- Nếu cả hai người chơi cùng thắng ba quả, điểm sẽ được tính đều. Nếu người chơi nào thắng tiếp quả sau đó, họ sẽ được tính là đã dẫn lợi thế; và nếu người chơi đó vẫn tiếp tục thắng quả tiếp theo, họ sẽ thắng game.
- Nếu đối thủ mà thắng quả sau đó (thắng quả thứ 5), họ sẽ được tính là hòa. Và cứ như vậy cho đến khi người chơi nào thắng liền 2 quả tiếp theo kể từ khi tỷ số đều, họ sẽ giành chiến thắng game.
2 – Nội dung đôi
Cách tính điểm trong nội dung đánh đôi cũng tương tự như cách tính điểm tại nội dung đánh đơn. Tuy nhiên, kể từ tỷ số 40 đều, đội nào giành chiến thắng trước thì họ sẽ thắng game.
3. Luật đánh Tennis cụ thể về từng nội dung đơn và đôi
Nội dung đánh đơn và đánh đôi sẽ có một chút khác biệt về luật sân đấu, thứ tự giao bóng, cách tính điểm,… cụ thể:
3.1. Luật Tennis đánh đơn
1 – Quy định về kích thước sân
Sân Tennis đánh đơn là hình chữ nhật và kích thước chiều dài là 23.77 m và chiều rộng là 8.23 m.
2 – Quy định về thứ tự giao bóng
Trong cuộc bầu chọn người giao bóng bằng phương pháp tung đồng xu, người thắng sẽ có quyền lựa chọn người giao bóng và sân. Giả sử, người thắng là người giao bóng trước, họ sẽ phải giao bóng trong toàn bộ thời gian của set đấu đầu tiên.
Sau set đấu này, người còn lại sẽ là người giao bóng tiếp theo và người đó sẽ thực hiện giao bóng trong suốt thời gian của set đấu thứ hai. Đặc biệt, với mỗi set đấu có số lẻ, người chơi sẽ được đổi bên sân đánh bóng.
3 – Luật Tie-Break trong thi đấu đơn
Khi hai người chơi đạt được tỷ số 6 – 6 trong một set đấu, họ sẽ phải tham gia vào một hiệp đấu Tie-Break để quyết định ai sẽ giành chiến thắng set đấu. Trong hiệp đấu Tie-Break, mục tiêu của mỗi người chơi là đạt được ít nhất 7 điểm và có khoảng cách ít nhất 2 điểm so với đối thủ. Người chơi bắt đầu giao bóng trong hiệp Tie-Break là người chơi thường giao bóng sau khi kết thúc 12 ván hoặc 6 – 6.
4 – Cách thức tổ chức
Số set trong một trận đấu đơn có thể là 3 hoặc 5, tùy thuộc vào quy định của giải đấu và sự đồng ý của người chơi. Thông thường, trong những giải đấu đơn nam, trận đấu sẽ có 5 set.
3.2. Luật Tennis đánh đôi
1 – Quy định về kích thước sân
Sân Tennis đánh đôi là hình chữ nhật và kích thước chiều dài là 23.77 m và chiều rộng là 10.97 m. Như vậy về chiều dài, sân Tennis đánh đơn và đánh đôi là giống nhau nhưng tại nội dung đánh đôi, sân Tennis sẽ có chiều rộng lớn hơn.
2 – Quy định về thứ tự giao bóng
Khi bắt đầu một set đấu trong Tennis đôi, mỗi đôi cũng sẽ thực hiện tung đồng xu để quyết định đôi nào sẽ giao bóng trước. Đội chơi có quyền giao bóng ở set thứ nhất sẽ cử người thực hiện giao bóng. Và tương tự, ở set thứ 2, đội chơi còn lại cũng sẽ được cử người giao bóng.
Tiếp tục, đồng đội của đội giao bóng thứ 1 sẽ thực hiện giao bóng ở set thứ 3. Tương tự, tại set thứ 4, người còn lại tại đội đối thủ sẽ thực hiện giao bóng và đến khi kết thúc cuộc đấu.
3 – Quy định về thứ tự đỡ bóng
Tương tự như thứ tự giao bóng, thứ tự đỡ bóng cũng được quyết định trước khi bắt đầu ở mỗi set đấu. Đôi nào giao bóng ở set đầu sẽ chọn người đỡ bóng trước (set 1). Và tương tự, người chơi nào ở đội đối thủ đỡ bóng ở set 1, sẽ thực hiện giao bóng ở các set 2, và đồng đội sẽ thực hiện đỡ giao bóng luân phiên nhau ở mỗi game.
Đặc biệt, kể từ sau quả giao bóng, các thành viên có thể đánh bóng đi và đánh bóng lại nhiều lần, nhưng nếu để vào bóng chạm vào vợt một cách trái với luật thi đấu thì đối phương sẽ có điểm.
4 – Lỗi giao bóng không đúng thứ tự
Nếu trong một set đấu, thứ tự giao bóng bị thay đổi, thứ tự đó sẽ phải được duy trì đến cuối set. Và khi lỗi bị phát hiện, đối thủ sẽ phải quay lại thứ tự giao bóng lúc đầu ở ván tiếp theo của hiệp đó khi họ đã đỡ giao bóng.
5 – Lỗi và thứ tự đỡ giao bóng trong đánh Tennis đôi
Nếu trong một set đấu, thứ tự đỡ giao bóng bị thay đổi bởi những người đỡ giao bóng thì lỗi đó tiếp tục cho đến set hai. Khi lỗi bị phát hiện, các đối thủ sẽ phải quay lại đúng như trình tự đỡ giao bóng lúc ban đầu ở set tiếp theo của trận đấu.
6 – Luật Tie-Break trong đánh đôi
Luật Tie-Break Tennis cho thi đấu đôi cũng tương tự như luật tại đánh đơn. Khi tỷ số giữa 2 đội đều nhau là 6 – 6, hai đội sẽ bước vào hiệp đấu Tie-Break. Cụ thể, luật này sẽ được áp dụng khi cả hai đội không thể phân định thắng thua trong 12 game. Cụ thể, cách tính điểm của luật Tie-Break đánh đôi là:
- Cách tính điểm: Trong Tie-Break, cặp đôi nào giành được tối thiểu 7 điểm và phải giành được sự khác biệt tối thiểu 2 điểm so với đối thủ để giành chiến thắng.
- Trình tự giao bóng: Trong Tie-Break, cặp đôi giao bóng sẽ thay phiên nhau giao 2 điểm liền. Trình tự giao bóng sẽ được dựa trên trình tự giao bóng ở game trước đó của set đó.
4. Một số luật về sân thi đấu Tennis
Để có thể hiểu tường tận về luật đánh Tennis, đầu tiên, bạn cần phải nắm rõ các luật về sân thi đấu:
4.1. Kích thước sân
Theo luật, sân Tennis có hình dáng là hình chữ nhật với kích thước:
- Sân Tennis đánh đơn: 23.77 x 8.23 m (chiều dài x chiều rộng)
- Sân Tennis đánh đôi: 23.77 x 10.97 m (chiều dài x chiều rộng)
Bên cạnh đó, theo quy định của Liên đoàn quần vợt quốc tế – ITF, kích thước toàn bộ sân Tennis (tính cả phần khoảng trống sau đường biên ngang và dọc) là:
- Kích thước lớn: 40 x 20 m (chiều dài x chiều rộng)
- Kích thước tiêu chuẩn: 36.57 x 18.29 m (chiều dài x chiều rộng)
- Kích thước nhỏ: 34.75 x 17.07 m (chiều dài x chiều rộng)
- Trong khu dân cư: 33.53 x 16.46 m (chiều dài x chiều rộng)
4.2. Các loại mặt sân
Sân thi đấu Tennis cũng khá đa dạng từ sân cứng, sân đất nên, sân thảm và sân cỏ. Cụ thể:
- Sân cứng: Bao gồm sân cứng xi măng hoặc sân cứng nhám (có độ cứng ít hơn).
- Sân đất nện: Đây là loại sân thường được làm từ đá hoặc gạch nghiền. Do đặc tính là sân đất nên khi chơi Tennis tại loại sân này, người chơi sẽ có cảm nhận được bóng có xu hưởng nảy chậm và lên cao.
- Sân thảm: Đây là loại sân được làm bằng thảm PVC chuyên dụng dành cho thể thao. Loại sân này có độ mềm phù hợp với nhiều vận động viên.
- Sân cỏ: Loại sân cỏ thường rất hiếm gặp, bởi chúng có phí bảo trì khá tốn kém.
4.3. Ý nghĩa các đường trên sân
Các đường kẻ trên sân cũng mang các ý nghĩa khác nhau. Do đó, để có thể đánh Tennis đúng luật, bạn cần hiểu rõ về ý nghĩa các đường kẻ trên sân.
- Đường cơ sở (Baseline): Đây là hai đường ở hai đầu sân Tennis xác định giới hạn chiều dài của sân, cách lưới 11.89 m. Đây cũng là nơi mà người chơi thứ 2 đứng giao bóng.
- Điểm giữa (Center Mark): Điểm giữa xác định hai nửa của sân Tennis. Nó giúp người chơi xác định vị trí đứng trước khi giao bóng.
- Đường giữa (Center Service Line): Đường giữa chia sân thành hai hộp giao bóng riêng biệt, một phía hộp giao bóng trái và một phía hộp giao bóng phải.
- Lưới (Net): Lưới có chiều cao 1.067 m ở các cột đứng và phần giữa của lưới cao 0.914 m.
- Đường giao bóng (Service Line): Đường giao bóng chia sân thành phần trước (forecourt) và phần sau (backcourt), cách lưới 6.4 m, đồng thời cũng xác định độ dài của hộp giao bóng.
- Đường biên đơn (Singles Sideline): Đường biên đơn là đường trong cùng chạy theo chiều dài sân và xác định giới hạn chơi trong trận đấu đơn và chiều rộng của hộp giao bóng. Đường này cách đường giữa giữa (Center Service Line) 4.115 m.
- Đường biên đôi (Doubles Sideline): Đường biên đôi là đường ngoài cùng bao quanh chiều dài sân và được sử dụng trong trận đấu đôi. Đường này cách đường biên đơn (Singles Sideline) 1.37 m.
4.4.Thiết bị lưới trên sân thi đấu Tennis
Lưới là một thiết bị cũng rất quan trọng trong thi đấy Tennis, thường là sợi tổng hợp, lưới dây và lưới vải. Kích thước của lưới lưới là chiều cao tại trụ là 1.067 m, chiều cao tại tâm lưới là 0.914 m và chiều dài của lưới là 12.8 m.
5. Luật về dụng cụ thi đấu Tennis
Để có thể đánh Tennis hiệu quả, bạn cũng nên biết luật về dụng cụ thi đấu Tennis (bóng và vợt Tennis).
5.1. Quả bóng thi đấu Tennis
Theo Liên đoàn Quần vợt Quốc tế, bóng thi đấu Tennis phải được phủ bằng một lớp nỉ màu vàng hoặc trắng. Nếu trong thường hợp, bóng có đường chắp nối, chúng phải không được để lộ mũi khâu.
Quả bóng trong thi đấu Tennis sẽ có thông số trung bình như:
- Đường kính: 6.35 – 6.67 cm
- Trọng lượng: 56 – 59.4 g
- Độ nảy: 134.62 – 147.62 cm (khi thả từ độ cao 254 cm xuống)
Cụ thể, với 2 loại bóng:
- Loại 1 – Bóng có tốc độ nhanh: Loại bóng này có độ biến dạng về phía trước dao động từ 0.495 – 0.597cm; độ biến dạng sau dao động từ 0.749 – 0.965 cm khi có lực tác động 8.165 kg vào bóng.
- Loại 2 – Bóng có tốc độ trung bình và chậm: Loại bóng này có độ biến dạng về phía trước dao động từ 0.559 – 0.737 cm; độ biến dạng sau dao động từ 0.800 – 1.080 cm khi có lực tác động 8.165 kg vào bóng.
5.2. Vợt thi đấu Tennis
Vợt thi đấu Tennis sẽ kích thước như sau:
- Tổng chiều dài không vượt quá 73.66 cm (bao gồm cả phần cán vợt – phần tay cầm)
- Chiều rộng không vượt vượt quá 31.75 cm
- Chiều dài mặt lưới không vượt quá 39.37 cm và chiều rộng mặt lưới không vượt quá 29.21 cm
Ngoài ra, mặt lưới của vợt thi đấu Tennis cũng có quy định rằng:
- Mặt lưới phẳng, được căng dây theo tiêu chuẩn
- Mặt lưới của vợt không được buộc thêm nút nào, ngoài các nút được sử dụng đơn lẻ nhằm hạn chế tình trạng đứt hoặc rung động
- Mỗi cây vợt được sử dụng duy nhất 1 kiểu dây đan
Luật đánh Tennis là một bộ quy tắc phức tạp, bao gồm nhiều điều khoản và quy định khác nhau. Để hiểu rõ luật đánh Tennis, bạn cần dành thời gian nghiên cứu và luyện tập thường xuyên. Hy vọng, bạn có thể sớm ghi nhớ những quy định này để có thể chơi Tennis một cách tự tin và vui vẻ nhât.
